J.L. van Essen was civiel-ingenieur en in dienst van de gemeente Den Haag. Op 31 maart 1876 verhuisde Van Essen naar Zwolle waar hij gemeentearchitect werd. Van Essen werkte daar tot 1 april 1904, en heeft heel veel tot stand gebracht: gebouwen, industriele projecten en uitbreidingsplannen. Zoals bijvoorbeeld de ambachtsschool, de oudste vleugel van het Sophiaziekenhuis en plannen om de stad tegen overstromingen te beschermen. J.L. van Essen was de vader van Louis Alexander van Essen (1871-)