Tupker, Hans

Buiten de wereld van de architectuur is Hans Tupker geen bekende naam. Zijn oeuvre is niet groot. Bovendien bestaat het voornamelijk uit kleine opdrachten, zoals een rijtje woningen op Borneo Sporenburg, het voormalige haveneiland in Amsterdam dat twintig jaar geleden veranderde in een woonwijk. Een iets ouder werk is het arbeidsbureau in Almere uit 1990, een bescheiden gebouw, dat bestaat uit een glazen onderbouw en een stenen bovenbouw. Maar in de Nederlandse architectuur geldt Tupker, die eind vorige maand overleed, als een legendarische docent. Vanaf 1970 doceerde hij ruim een kwart eeuw bouwkunde aan de Technische Universiteit Eindhoven en aan de Academie van Bouwkunst in Amsterdam. Hier heeft hij tal van architecten gevormd die de laatste 25 jaar hebben bijgedragen aan de grote internationale reputatie die de Nederlandse architectuur nog altijd heeft, zoals Jo Coenen, Rudy Uytenhaak, Sjoerd Soeters, Bert Dirkx en Wiel Arets. Tupker was geen klassieke docent die studenten een vak leerde. „Hij was meer een begeleider die elke student een eigen, bij hem passende weg ophielp”, herinnert zich Sjoerd Soeters, die al als student met Tupker bevriend raakte. „Hij liet je ook kennismaken met heel andere dingen dan architectuur. Hij liet Jimi Hendrix horen en nam je mee naar een concert van Captain Beefheart. Ik heb dank zij hem Pink Floyd en Roxy Music in het Concertgebouw in Amsterdam gezien.” Tupkers onorthodoxe manier van doceren was beïnvloed door het ‘vrije’ onderwijs dat hij zelf had genoten aan de Academie voor Kunst en Industrie in Enschede. Op de Academie van Bouwkunst in Amsterdam werd Tupker gepokt en gemazeld in het structuralisme van Aldo van Eyck en Herman Hertzberger en Piet Blom. Maar voor Tupker was het structuralisme niet het laatste woord in de architectuur. Integendeel, steeds weer bracht hij zijn studenten in aanraking met de nieuwste architectuur van over de hele wereld. Zo liet hij Peter Eisenman en Zaha Hadid ontwerpen van studenten becommentariëren lang voordat ze wereldberoemd werden. „Hij heeft ons een universum van voorbeelden en referenties gegeven”, zegt Soeters. „Een sterrenstelsel op basis waarvan we in elk geval onze beginkoers konden uitzetten. Dat we vandaar andere firmamenten gingen verkennen heeft ons allemaal ergens anders doen belanden, soms dichterbij, soms verder weg van huis, maar allemaal vanuit dezelfde oorsprong.”

Tupker, Hans

Buiten de wereld van de architectuur is Hans Tupker geen bekende naam. Zijn oeuvre is niet groot. Bovendien bestaat het voornamelijk uit kleine opdrachten, zoals een rijtje woningen op Borneo Sporenburg, het voormalige haveneiland in Amsterdam dat twintig jaar geleden veranderde in een woonwijk. Een iets ouder werk is het arbeidsbureau in Almere uit 1990, een bescheiden gebouw, dat bestaat uit een glazen onderbouw en een stenen bovenbouw. Maar in de Nederlandse architectuur geldt Tupker, die eind vorige maand overleed, als een legendarische docent. Vanaf 1970 doceerde hij ruim een kwart eeuw bouwkunde aan de Technische Universiteit Eindhoven en aan de Academie van Bouwkunst in Amsterdam. Hier heeft hij tal van architecten gevormd die de laatste 25 jaar hebben bijgedragen aan de grote internationale reputatie die de Nederlandse architectuur nog altijd heeft, zoals Jo Coenen, Rudy Uytenhaak, Sjoerd Soeters, Bert Dirkx en Wiel Arets. Tupker was geen klassieke docent die studenten een vak leerde. „Hij was meer een begeleider die elke student een eigen, bij hem passende weg ophielp”, herinnert zich Sjoerd Soeters, die al als student met Tupker bevriend raakte. „Hij liet je ook kennismaken met heel andere dingen dan architectuur. Hij liet Jimi Hendrix horen en nam je mee naar een concert van Captain Beefheart. Ik heb dank zij hem Pink Floyd en Roxy Music in het Concertgebouw in Amsterdam gezien.” Tupkers onorthodoxe manier van doceren was beïnvloed door het ‘vrije’ onderwijs dat hij zelf had genoten aan de Academie voor Kunst en Industrie in Enschede. Op de Academie van Bouwkunst in Amsterdam werd Tupker gepokt en gemazeld in het structuralisme van Aldo van Eyck en Herman Hertzberger en Piet Blom. Maar voor Tupker was het structuralisme niet het laatste woord in de architectuur. Integendeel, steeds weer bracht hij zijn studenten in aanraking met de nieuwste architectuur van over de hele wereld. Zo liet hij Peter Eisenman en Zaha Hadid ontwerpen van studenten becommentariëren lang voordat ze wereldberoemd werden. „Hij heeft ons een universum van voorbeelden en referenties gegeven”, zegt Soeters. „Een sterrenstelsel op basis waarvan we in elk geval onze beginkoers konden uitzetten. Dat we vandaar andere firmamenten gingen verkennen heeft ons allemaal ergens anders doen belanden, soms dichterbij, soms verder weg van huis, maar allemaal vanuit dezelfde oorsprong.”